مقدمه
پيشرفت فناوري و توسعه فناوري‌هاي متحرک منجر به شكل‌گيري نوع جديدي از تجارت الكترونيكي تحت عنوان تجارت همراه شده است. در اين نوع تجارت ارتباطات به‌صورت سريع و بي‌سيمي[1]صورت مي‌گيرد. تجارت همراه عبارت است از خريد و فروش كالاها و خدمات با استفاده از وسايل بي‌سيمي از قبيل تلفن‌هاي همراه يا كمك دادههاي شخصي[2]. با وجود آنكه هنوز بسياري از سوالات و ابهامات فني، تجاري و قانوني در زمينه تجارت همراه باقي مانده است اما امتيازات منحصر به فرد اين پديده منجر به رشد سريع بكارگيري ابزارهاي همراه در مبادلات تجاري و به تبع آن بازاريابي كالاها و خدمات، حتي در كشورهاي در حال توسعه شده است، به گونه‌اي كه در بسياري از كشورهاي در حال توسعه تجارت همراه به عنوان گزينه‌اي براي تسهيلات مخابراتي در نظر گرفته شده است. با رشد ضريب نفوذ تلفن همراه و توسعه تجارت همراه، پرداخت همراه يک نياز اجتناب ناپذير براي پرداخت هزينة کالاها و خدمات خواهد
25 mm
25 mm بود. اين امر مستلزم پيادهسازي پروتکلهاي بي سيمي است که بتواند مکانيزمهاي پرداخت از راه دور را به خوبي با استفاده از يک دستگاه واحد مديريت نمايد. مشتريان همواره علاقمند به استفاده از روشهاي ساده، سريع، شخصي، امن و قابل استفاده در هر مکان و زمان هستند و دستگاه‌هاي متحرک بدليل راحتي استفاده، بلادرنگ بودن، عدم نياز به پول نقد جانشين خوبي می‌باشند. البته نبايد ريسکها و مشکلات امنيتي خاص اين محيط را ناديده گرفت. براساس تحقيقات انجام شده توسط Forrester ، مسائل امنيتي مانع اصلي براي حدود 52 درصد کساني است که هيچ نوع تراکنش تجاري با تلفن هاي همراه انجام نميدهند. امن کردن اطلاعات پرداخت روي اينترنت و شبکه تلفن همراه کار پرزحمت ولي ممکني است. با دقت کافي، توجه به جزیيات، انتخاب و استفاده از ابزارهاي مناسب ميتوان حريم‌هاي خصوصي و يکپارچگي را هم براي دادههاي مشتريان و هم براي ساير دادهها فراهم نمود. هميشه بايد توجه داشت که هر راهحل امنيتي نياز به توجه و نظارت دايمي دارد. چشم‌انداز ارتباطات همراه حاكي از آن است كه تجارت همراه به احتمال بسيار زياد يكي از اصلي‌ترين عوامل زمينه‌ساز تبادل دادههاي ديجيتالي در بسياري از كشورهاي در حال توسعه خواهد بود. در اين بررسي با مطالعه تعاريف، مفاهيم، تكنولوژي‌هاي موجود ،كاربردها، مزايا و چالش‌هاي تجارت همراه به معرفي اين پديده پرداخته شده است.
تعريف تجارت همراه
تجارت الكترونيكي طي چند سال اخير در محافل علمي و نيز در عرصه‌هاي اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي و سياسي مورد توجه قرار گرفته است. اين توجهات عاملي مؤثر در جهت پيشرفت‌هاي چشمگير در استراتژي‌ها و ملزومات و كاربردهاي تجارت الكترونيكي بوده است.
با ظهور و گسترش شبكه‌هاي بي‌سيم[3] ، امروزه نسل جديدي از كاربردهاي تجارت الكترونيكي تحت نام تجارت همراه[4] پديدار شده است. تجارت همراه از طريق هزاران ابزار موبايلي نظير تلفن‌هاي همراه، ابزارهاي ديجيتالي شخصي (PDA)، دفترچه‌هاي يادداشت ديجيتالي و حتي داشبوردهاي بي‌سيم اتومبيل ها در جريان است.
«تجارت همراه به هرگونه انتقال الكترونيكي يا تبادل اطلاعات كه بوسيله يك ابزار متحرک و از طريق شبكه همراه انجام مي‌شود و طي آن ارزش حقيقي يا پيش‌پرداخت پولي در قبال دريافت كالا، خدمات يا اطلاعات منتقل مي‌گردد» تعريف مي‌شود. يا در شكل ساده‌تر به «فرآيندي اطلاق مي‌شود كه طي آن تبادلات تجاري از طريق شبكه‌هاي مخابراتي همراه و با استفاده از ابزارهاي پرداخت، ارتباط يا اطلاعات متحرک نظير گوشي‌هاي تلفن همراه يا ساير ابزارهاي ديجيتالي مشخص انجام شود».
هر چند توسعه تجارت همراه با محدوديت‌هايي نظير استانداردهاي چندگانه، محدوديت باندهاي ارتباطي، محدوديت عملياتي، اندازه‌هاي محدود صفحه نمايش و ساير محدوديت‌هاي فيزيكي در ابزارهاي همراه روبرو است، ليكن تجارت همراه همزمان با توسعه قابليت‌هاي ابزارهاي متحرک، نرم‌افزارهاي كاربردي، استانداردسازي شبكه‌ها و سازگار شدن اين ابزارها با فرهنگ‌هاي مختلف جوامع بشري، رشدي فزاينده را تجربه‌مي‌كند.ضريب نفوذ ابزارهاي متحرک بالاتر از هر فن‌آوري ديگري است و اين‌مساله تجارت‌همراه را به شكل انقلابي جهاني درآورده است. پيش‌بيني‌هاي Accentere نشان مي‌داد كه تا پايان سال 2005 تعداد استفاده كنندگان از ابزارهاي همراه به حدود يك ميليارد و 400 ميليون نفر رسيد كه از اين تعداد حدود 684 ميليون نفر توأماً از طريق ابزارهاي همراه خود به شبكه اينترنت دسترسي دارند.
نكته قابل توجه اين است كه بر اساس پيش‌بيني مذكور طي سال 2005 تعداد كاربران اينترنت از طريق ابزارهاي همراه براي اولين بار از تعداد كاربران اينترنت از طريق رايانه‌هاي شخصي (خطوط ارتباطي ثابت) پيشي مي‌گيرد. اين مساله خود بيانگر پتانسيل قوي تجارت همراه است كه مي‌تواند در آينده نزديك بيشترين سهم از تجارت الكترونيكي را به خود اختصاص دهد.
حجم تجارت همراه
با افزايش استفاده از اينترنت، روشهاي سنتي سرويس‌دهي به مشتريان مبدل به روش‌هايي شده است كه به نحوي از خدمات اينترنتي بهره ميگيرند. در بانك‌هاي امروزي، بايستي انواع زيادي از سرويس‌هاي جديد براي مشتريان در نظر گرفته شود. هدف نهايي در چنين سيستمي كه بانك اينترنتي نيز ناميده مي‌شود، اين است كه خدمات‌رساني به كاربران به صورت سريع و كاملاً امن و با شفافيت بيشتر انجام شود. اين سرويس‌ها ممكن است صرفا شامل دريافت اطلاعات لازم از سوي مشتريان، تبادل اطلاعات بين مشتري و بانك يا به‌صورت تراكنش‌هايي باشد كه به واسطة آن مشتري مي‌تواند امور بانكي مورد نياز خود را به انجام برساند. با ظهور و گسترش شبكه هاي بي سيم[5] امروزه نسل جديدي از كاربردهاي بانكداري الكترونيكي پديدار گشته اند كه تحت نام بانكداري موبايلي[6] شناخته مي شوند. بر اساس آمار هاي موجود ضريب نفوذ استفاده از ابزارهاي موبايلي بالاتر از هر فن آوري ديگري است و اين مسأله، تجارت موبايلي را به شكل انقلابي جهاني درآورده است كه با همان سرعت وقوع در كشورهاي پيشرفته، در كشورهاي در حال توسعه نيز در حال رخ دادن است.
برخي از كشورهاي فعال در زمينه انجام خدمات الکترونيکی از طريق تلفن همراه عبارتند از: آلمان، ايتاليا، ژاپن، كره جنوبي، سنگاپور، ايالات متحده، فيليپين و چين
آلمان : 25 درصد مشتركين تلفن همراه خريدهاي خود را بي‌سيمي انجام مي‌دهند.
ايتاليا: نفوذ بسيار بالاي تلفن همراه، استفاده بسيار از پيام‌هاي متني، پرداخت صورتحساب خريد (56%) و مسايل بانكي ( 60% )
ژاپن: استفاده ازخدمات پيشرفته تلفن همراه،راهنماي مجازي تورها( 40% )خريداقلام ارزان قيمت (34%)
كره جنوبي: استفاده از خدمات پيشرفته تلفن همراه، استفاده از تلفن همراه در خانه (41%)، استفاده از تلفن همراه در محل كار ( 68% )[7]
بر اساس پيش‌بيني مؤسسه OVUM حجم تجارت همراه در جهان در پايان سال 2006 به بيش از 20 ميليارد دلار رسيده كه نسبت به پيش‌بيني 8 ميليارد دلار در سال 2005 و 7/4 ميليارد دلار در سال 2004 قابل توجه بوده و حاكي از يك جهش اساسي در سال 2006 مي‌باشد. مؤسسه تحقيقاتي Jupiter نيز تخمين‌هائي به شرح جدول 1-1 از حجم تجارت همراه برحسب مناطق جغرافيايي جهان ارائه داده كه پيش بيني مي‌‌‌شد به 2/22 ميليارد دلار در سال 2005 برسد.
[1]- Wireless Communication
[2]- Personal Data Assistants (PDA)
[3]- wireless network
[4]- mobile commerce
[5] - Wireless Networks
[6] - Mobile Banking
[7] -http://bankingmanagement.blogfa.com/post-18.aspx
پيشرفت فناوري و توسعه فناوري‌هاي متحرک منجر به شكل‌گيري نوع جديدي از تجارت الكترونيكي تحت عنوان تجارت همراه شده است. در اين نوع تجارت ارتباطات به‌صورت سريع و بي‌سيمي[1]صورت مي‌گيرد. تجارت همراه عبارت است از خريد و فروش كالاها و خدمات با استفاده از وسايل بي‌سيمي از قبيل تلفن‌هاي همراه يا كمك دادههاي شخصي[2]. با وجود آنكه هنوز بسياري از سوالات و ابهامات فني، تجاري و قانوني در زمينه تجارت همراه باقي مانده است اما امتيازات منحصر به فرد اين پديده منجر به رشد سريع بكارگيري ابزارهاي همراه در مبادلات تجاري و به تبع آن بازاريابي كالاها و خدمات، حتي در كشورهاي در حال توسعه شده است، به گونه‌اي كه در بسياري از كشورهاي در حال توسعه تجارت همراه به عنوان گزينه‌اي براي تسهيلات مخابراتي در نظر گرفته شده است. با رشد ضريب نفوذ تلفن همراه و توسعه تجارت همراه، پرداخت همراه يک نياز اجتناب ناپذير براي پرداخت هزينة کالاها و خدمات خواهد
25 mm
25 mm بود. اين امر مستلزم پيادهسازي پروتکلهاي بي سيمي است که بتواند مکانيزمهاي پرداخت از راه دور را به خوبي با استفاده از يک دستگاه واحد مديريت نمايد. مشتريان همواره علاقمند به استفاده از روشهاي ساده، سريع، شخصي، امن و قابل استفاده در هر مکان و زمان هستند و دستگاه‌هاي متحرک بدليل راحتي استفاده، بلادرنگ بودن، عدم نياز به پول نقد جانشين خوبي می‌باشند. البته نبايد ريسکها و مشکلات امنيتي خاص اين محيط را ناديده گرفت. براساس تحقيقات انجام شده توسط Forrester ، مسائل امنيتي مانع اصلي براي حدود 52 درصد کساني است که هيچ نوع تراکنش تجاري با تلفن هاي همراه انجام نميدهند. امن کردن اطلاعات پرداخت روي اينترنت و شبکه تلفن همراه کار پرزحمت ولي ممکني است. با دقت کافي، توجه به جزیيات، انتخاب و استفاده از ابزارهاي مناسب ميتوان حريم‌هاي خصوصي و يکپارچگي را هم براي دادههاي مشتريان و هم براي ساير دادهها فراهم نمود. هميشه بايد توجه داشت که هر راهحل امنيتي نياز به توجه و نظارت دايمي دارد. چشم‌انداز ارتباطات همراه حاكي از آن است كه تجارت همراه به احتمال بسيار زياد يكي از اصلي‌ترين عوامل زمينه‌ساز تبادل دادههاي ديجيتالي در بسياري از كشورهاي در حال توسعه خواهد بود. در اين بررسي با مطالعه تعاريف، مفاهيم، تكنولوژي‌هاي موجود ،كاربردها، مزايا و چالش‌هاي تجارت همراه به معرفي اين پديده پرداخته شده است.
تعريف تجارت همراه
تجارت الكترونيكي طي چند سال اخير در محافل علمي و نيز در عرصه‌هاي اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي و سياسي مورد توجه قرار گرفته است. اين توجهات عاملي مؤثر در جهت پيشرفت‌هاي چشمگير در استراتژي‌ها و ملزومات و كاربردهاي تجارت الكترونيكي بوده است.
با ظهور و گسترش شبكه‌هاي بي‌سيم[3] ، امروزه نسل جديدي از كاربردهاي تجارت الكترونيكي تحت نام تجارت همراه[4] پديدار شده است. تجارت همراه از طريق هزاران ابزار موبايلي نظير تلفن‌هاي همراه، ابزارهاي ديجيتالي شخصي (PDA)، دفترچه‌هاي يادداشت ديجيتالي و حتي داشبوردهاي بي‌سيم اتومبيل ها در جريان است.
«تجارت همراه به هرگونه انتقال الكترونيكي يا تبادل اطلاعات كه بوسيله يك ابزار متحرک و از طريق شبكه همراه انجام مي‌شود و طي آن ارزش حقيقي يا پيش‌پرداخت پولي در قبال دريافت كالا، خدمات يا اطلاعات منتقل مي‌گردد» تعريف مي‌شود. يا در شكل ساده‌تر به «فرآيندي اطلاق مي‌شود كه طي آن تبادلات تجاري از طريق شبكه‌هاي مخابراتي همراه و با استفاده از ابزارهاي پرداخت، ارتباط يا اطلاعات متحرک نظير گوشي‌هاي تلفن همراه يا ساير ابزارهاي ديجيتالي مشخص انجام شود».
هر چند توسعه تجارت همراه با محدوديت‌هايي نظير استانداردهاي چندگانه، محدوديت باندهاي ارتباطي، محدوديت عملياتي، اندازه‌هاي محدود صفحه نمايش و ساير محدوديت‌هاي فيزيكي در ابزارهاي همراه روبرو است، ليكن تجارت همراه همزمان با توسعه قابليت‌هاي ابزارهاي متحرک، نرم‌افزارهاي كاربردي، استانداردسازي شبكه‌ها و سازگار شدن اين ابزارها با فرهنگ‌هاي مختلف جوامع بشري، رشدي فزاينده را تجربه‌مي‌كند.ضريب نفوذ ابزارهاي متحرک بالاتر از هر فن‌آوري ديگري است و اين‌مساله تجارت‌همراه را به شكل انقلابي جهاني درآورده است. پيش‌بيني‌هاي Accentere نشان مي‌داد كه تا پايان سال 2005 تعداد استفاده كنندگان از ابزارهاي همراه به حدود يك ميليارد و 400 ميليون نفر رسيد كه از اين تعداد حدود 684 ميليون نفر توأماً از طريق ابزارهاي همراه خود به شبكه اينترنت دسترسي دارند.
نكته قابل توجه اين است كه بر اساس پيش‌بيني مذكور طي سال 2005 تعداد كاربران اينترنت از طريق ابزارهاي همراه براي اولين بار از تعداد كاربران اينترنت از طريق رايانه‌هاي شخصي (خطوط ارتباطي ثابت) پيشي مي‌گيرد. اين مساله خود بيانگر پتانسيل قوي تجارت همراه است كه مي‌تواند در آينده نزديك بيشترين سهم از تجارت الكترونيكي را به خود اختصاص دهد.
حجم تجارت همراه
با افزايش استفاده از اينترنت، روشهاي سنتي سرويس‌دهي به مشتريان مبدل به روش‌هايي شده است كه به نحوي از خدمات اينترنتي بهره ميگيرند. در بانك‌هاي امروزي، بايستي انواع زيادي از سرويس‌هاي جديد براي مشتريان در نظر گرفته شود. هدف نهايي در چنين سيستمي كه بانك اينترنتي نيز ناميده مي‌شود، اين است كه خدمات‌رساني به كاربران به صورت سريع و كاملاً امن و با شفافيت بيشتر انجام شود. اين سرويس‌ها ممكن است صرفا شامل دريافت اطلاعات لازم از سوي مشتريان، تبادل اطلاعات بين مشتري و بانك يا به‌صورت تراكنش‌هايي باشد كه به واسطة آن مشتري مي‌تواند امور بانكي مورد نياز خود را به انجام برساند. با ظهور و گسترش شبكه هاي بي سيم[5] امروزه نسل جديدي از كاربردهاي بانكداري الكترونيكي پديدار گشته اند كه تحت نام بانكداري موبايلي[6] شناخته مي شوند. بر اساس آمار هاي موجود ضريب نفوذ استفاده از ابزارهاي موبايلي بالاتر از هر فن آوري ديگري است و اين مسأله، تجارت موبايلي را به شكل انقلابي جهاني درآورده است كه با همان سرعت وقوع در كشورهاي پيشرفته، در كشورهاي در حال توسعه نيز در حال رخ دادن است.
برخي از كشورهاي فعال در زمينه انجام خدمات الکترونيکی از طريق تلفن همراه عبارتند از: آلمان، ايتاليا، ژاپن، كره جنوبي، سنگاپور، ايالات متحده، فيليپين و چين
آلمان : 25 درصد مشتركين تلفن همراه خريدهاي خود را بي‌سيمي انجام مي‌دهند.
ايتاليا: نفوذ بسيار بالاي تلفن همراه، استفاده بسيار از پيام‌هاي متني، پرداخت صورتحساب خريد (56%) و مسايل بانكي ( 60% )
ژاپن: استفاده ازخدمات پيشرفته تلفن همراه،راهنماي مجازي تورها( 40% )خريداقلام ارزان قيمت (34%)
كره جنوبي: استفاده از خدمات پيشرفته تلفن همراه، استفاده از تلفن همراه در خانه (41%)، استفاده از تلفن همراه در محل كار ( 68% )[7]
بر اساس پيش‌بيني مؤسسه OVUM حجم تجارت همراه در جهان در پايان سال 2006 به بيش از 20 ميليارد دلار رسيده كه نسبت به پيش‌بيني 8 ميليارد دلار در سال 2005 و 7/4 ميليارد دلار در سال 2004 قابل توجه بوده و حاكي از يك جهش اساسي در سال 2006 مي‌باشد. مؤسسه تحقيقاتي Jupiter نيز تخمين‌هائي به شرح جدول 1-1 از حجم تجارت همراه برحسب مناطق جغرافيايي جهان ارائه داده كه پيش بيني مي‌‌‌شد به 2/22 ميليارد دلار در سال 2005 برسد.
[1]- Wireless Communication
[2]- Personal Data Assistants (PDA)
[3]- wireless network
[4]- mobile commerce
[5] - Wireless Networks
[6] - Mobile Banking
[7] -http://bankingmanagement.blogfa.com/post-18.aspx
برای مطالعه ادامه مطلب به کتاب تجارت همراه مراجعه شود.
دکتر مهدی صادقی 5/07/1387
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر